عقل و اندوه طویل

هر

چیز را زکاتی است و زکات عقل اندوهی است طویل. این جمله سوگ‌ناک و به همان اندازه

عمیق بیش از هزار سال عمر دارد، و از اعماق تاریخ ایران و اسلام، یعنی از قرن دوم

هجری قمری شنیده می‌شود؛ از حلقوم، بل عمق جان راهزنی که زاهد شد یا زاهدی که پیش‌تر

راهزن بود؛ مردی نظیر وال میکی، سراینده رامایانا حماسه سترگ فرهنگ هند. فضیل عیاض

در این جمله با طرح نسبتی شگرف و شگفت بین عقل و اندوه، آن هم اندوه طویل، بیتی از

ابیات حماسه‌ی معنوی خود را سروده و موجب حیرت مخاطبان شده است. این حیرت، علت

العلل فراهم آمدن کتاب حاضر است. کتاب عقل و اندوه طویل شامل شش مصاحبه با

دانشوران و استادان برجسته‌ی فلسفه، عرفان و الهیات است. اساتید نام‌آشنایی که با

توجه به تخصص‌شان مورد مصاحبه قرار گرفته‌اند: سروش دباغ، پرویز عباسی داکانی، انشاء

الله رحمتی، قاسم کاکایی، مهدی محبّتی و مصطفی ملکیان شرح جمله‌ی فضیل از زبان آن‌ها

در نهایت یا حیرت‌زدایی یا حیرت‌افزائی خواهد کرد؛ دوگانه‌ای که در هر حال نیکوست.