محاکمه سقراط

این محاکمه را ما از شهادت دو مرید هم‌عصر سقراط می‌شناسیم: افلاطون و گزنفون، که او هم یک «دفاعیه» ی سقراط نوشته است، و به قدر کفایت متفاوت با نوشتهٔ افلاطون. این تفاوت بیشتر به دلیل برتری ارزش‌های ادبی‌اش است تا ارزش‌های تاریخی‌اش. سه گفت‌وگویی که در این‌جا گرد آمده، سه نوشته‌ای هستند که با فایدون به آخرین روزهای سقراط اختصاص پیدا کرده‌اند. محاکمه و محکومیتی که در پی آمد و مرگ‌اش را رقم زد و یک ماه بعد با نوشیدن جام زهر به انجام رسید. سقراط دفاعیه یا آپولوژی را در برابر قاضی‌هایش بیان می‌کند.

افلاطون با احترام به شکل این سخنرانی و با احترام گذاشتن به محتوای محتمل آن، آن را با نوعی ستایش واقعی نسبت به استادش نوشته است. اوتیفرون کمی بعد از آپولوژی نوشته شد، آن هم با هدف به تصویر درآوردن تقوای واقعی و عمیق سقراط و بیهودگی تهمت‌هایی که بر ضد او ابراز شده بود. سر آخر، کریتون است که این تصویر فیلسوف را با نشان دادن احترام او به قوانین شهری که خود شاهد به‌وجود آمدن آن بود – یعنی شهر آتن – کامل می‌کند.