جنگ صلیبی اول

به رغم جذابیتی که جنگ صلیبی اول همیشه برای ما داشته است، شگفتا که هرگز چندان صحبتی از ریشه‌های واقعی آن به میان نیامده است. قریب ده قرن، توجه نویسندگان و پژوهشگران به شخص پاپ اوربان دوم، سخنرانی برانگیزندهٔ او در کلرمون و تهییج شهسواران اروپا بوده است. اما در واقع، عامل اصلی لشکرکشی به اورشلیم نه شخص پاپ بلکه امپراتورِ کنستانتینوپل، آلکسیوس کمننوس اول، در شرق بود. سال ۱۰۹۵ آلکسیوس سفیرانی با پیامی فوری به نزد اوربان دوم گسیل کرد. پاپ را در پیاچنتزا یافتند و «از حضرت او و قاطبهٔ بندگان مسیح تقاضا کردند برای دفاع از این کلیسای مقدس در برابر کفار کمک بفرستند، این درخواست کمک آلکسیوس بود که آتش جنگ صلیبی اول را برافروخت.»

رُم نو، کنستانتینوپل، را در قرن چهارم به مثابهٔ پایتخت دوم امپراتوری تأسیس کرده بودند تا استان‌های گسترده‌اش در شرق مدیترانه را از آن جا اداره کنند. امپراتوری روم شرقی به نام پایتخت‌اش بیزانس مشهور شد، شهری که وقتی به دست کنستانتین افتاد نامش را به کنستانتینوپل تغییر دادند و پس از غلبهٔ مسلمانان به قسطنطنیه تغییر نام داد و اکنون استانبول نام دارد.

امپراتوری روم شرقی حتی پس از آن که استان‌های غربی روم رنگ باختند و «رم کهنه» در سدهٔ پنجم سقوط کرد شکوفا ماند. سال ۱۰۲۵ غالب نواحی بالکان، جنوب ایتالیا، آسیای صغیر و بخش‌های بزرگی از قفقاز و شمال سوریه تحت حاکمیت آن بود و در سیسیل نیز مطامع توسعه‌طلبانه داشت.